پژوهش‌هایی درباره کرانه‌های دریای کاسپین دفتر هشتم

توضیحات

شایسته یادآوری‌ست تا کنون نام قریب به اتفاق اقوام باستانی، خاست‎گاه‎ها، فرهنگ، هنر و تاریخ پیدایی آنان به نسبت تا شماره 8 در مجموعه «پژوهش‎هایی درباره کرانه‎های دریای کاسپین»، با زاویه دید پُرتنوع بیان و نیز این نکته آشکار شد که آنان در دوران کوچ از شرق دور و آسیای میانه به هند، ایران تا اروپا… چگونه گرد هم می‎آمدند و باز گسسته می‎شدند. کوله‎باری را به زمین می‎گذاشتند، ره‎توشه‎ای را بَرمی‎گرفتند و نیز در راه، یافته‎هایی را به آن می‎افزودند و دیگربار باشنده می‎شدند و باز در جمع‎هایی مشترک در سرزمین‌هایی تازه‌تر، به هم می‌آمیختند که خود سلسله‌ای است از داشت و برداشت‌های زبانی، فرهنگی و هنری اقوام و قبایل مختلف که به لحاظ موضوعی عرصه پُردامنه و مهمی دارد؛ مسلم است تفکیک و طبقه‌بندی آن‌ها نیاز به اندیشکده مستقلی‌ست. بنابراین، نباید از آن در تدوین و تبیین تاریخ اقوام حوزه‎های یادشده تغافل داشت؛ زیرا در نتیجه این آمد‎و‎شدهای کوچندگی بود که آنان توانستند دوره به دوره، با بهره‎گیری از مکان‎های نو، به ذخایر دانایی خود بنا به مناسباتی که شکل می‎گرفت، بیفزایند.
بدیهی‎ست در وهله نخست لزوماً طبقه‎بندی زبان‎های باستان از طریق نشانه‎های ساختاری و واژگانی به عهده زبان‎شناسان و فرهنگستان‎های زبان است و دیگر پرداختن به تأثیرپذیری زبان‎ها از اقوام مختلف که با ذکر نمونه‎ها، به عهده پژوهشکده و دانشکده‎های زبان‎شناسی‎ست.
نکته پرسش برانگیز آن است با توجه به داشتن چنین سیمایی از مردمان کهن، آیا می‎توان به صراحت، کل زبان‎های قوم‎های باستانی کوچنده، و باشندگان متأثر از زبان‎های مهاجران و مهاجمان را از یک نژاد و قوم و تبار… دانست یا برعکس؟ به‎طور قریب به یقین بنا به نمونه‎های آمده در فوق پاسخ مثبت نخواهد بود، زیرا از روی زبان نمی‎توان درباره منشأ تباری توده‎های مردم یک سرزمین نام یافته به میهن، داوری کرد و یا فرهنگ و هنر اقوام را به نام یک قوم، نژاد و زبان… منتسب دانست شاید به‎طور نسبی بتوان بنا به تفوق قومی، زبانی را به قوم چیره‎مند به لحاظ سیاسی نسبت داد منتها از نظر نژادی، انواع هنر ترکیبی و فرهنگی نمی‎توان چنین روی‎کردی را اساس قرار داد و آن را متقن دانست.
برای درک ملموس نگاه فوق به نامگانی برخی گیاهان، جانوران و پرندگان در منطقه، اشاره می‎شود آن‎چه در دور نخست به نگاه می‎آید آن است که چرا برخی درختان، گیاهان، جانوران و پرندگان… در هر استان و شهر… دارای نام‌های متفاوتند و حتی بعضی معادل فارسی و یا ایرانی ندارند و حتی به قوم شاخصی منتسب نیستند.
این مجموعه بر آن است مقاله‎هایی به‎طور نمونه درباره هریک از آنان، با داشتن شرح، تصویر و تعلیق، که در نهاد خود یک فرهنگ به حساب می‎آید، درج نماید. با توجه به چنین چشم‎اندازی به نام‎های برخی درختان و گیاهان… در ذیل اشاره می‎شود و متعاقب آن، نام برخی پرندگان هم… به آن افزوده شده که مشروح آن در مقاله‎های مستقل این شماره آمده است.